Wszystko o małooczu i bezoczu

Wzrok to jeden z najważniejszych zmysłów, dzięki któremu dziecko już od najwcześniejszych chwil życia poznaje świat. Niestety czasem zdarza się, że choroby genetyczne lub też inne czynniki powodują, że dochodzi do niewykształcenia lub też niedorozwoju gałek ocznych. Z naszego artykułu dowiesz się wszystkiego na temat małoocza i bezocza. 

Małoocze i bezocze to rzadkie wady wrodzone, w których to wielkość gałki ocznej różni się znacząco od normy lub w trakcie życia płodowego gałka oczna nie wykształciła się. W większości przypadków są uwarunkowane genetycznie, mogą być jednak również spowodowane przebytymi przez matkę w czasie ciąży chorobami, infekcjami, przyjmowanymi przez nią lekami bądź też stosowaniem używek. Nie da się ich wyleczyć, ale można podjąć działania medyczne mające na celu poprawę komfortu życia chorego. 

Małoocze

Małoocze inaczej zwane mikroftalmią to jednostronny lub obustronny niedorozwój gałek ocznych. Wada pojawia się już w okresie życia płodowego, kiedy to gałka oczna osiąga niewłaściwe rozmiary, co jest efektem zaburzenia rozwoju pęcherzyków ocznych. W rezultacie jest ona znacznie mniejsza niż powinna. Chory cierpiący na tę przypadłość może mieć prawidłowo rozwinięte tkanki gałki ocznej, co mimo mniejszych rozmiarów pozwala mu zachować zdolność widzenia. Chociaż tworzą się bardzo skomplikowane wady wzroku. Jeśli jednak schorzeniu towarzyszą inne wady wrodzone, co występuje dosyć często, może się to wiązać ze słabym rokowaniem co do widzenia.

Diagnoza i sposoby leczenia

Długość gałki ocznej u człowieka jest ściśle określona - u noworodka nie przekracza 16 mm, u rocznego dziecka - 19 mm, natomiast u osoby dorosłej - 23 mm. Wszelkie nieprawidłowości w rozmiarze gałki ocznej mogą świadczyć o występowaniu małoocza. Aby jednak w pełni zdiagnozować chorobę, okulista powinien wykonać u dziecka szereg badań, wśród których nie może zabraknąć pomiarów długości gałki ocznej, średnicy rogówek, a w razie potrzeby długości i szerokości szpar powiekowych. Oprócz tego trzeba również przeprowadzić badanie w lampie szczelinowej, ocenić osadzenie, ruchomość i zbieżność gałek ocznych. Dopiero po postawieniu ostatecznej diagnozy można przystąpić do leczenia.

Trzeba wiedzieć, że małoocze jest chorobą, której nie da się całkowicie wyleczyć. Mimo to lekarz okulista może zalecić leczenie operacyjne, pozwalające poprawę oczodołu. Niekiedy wskazane jest zastosowanie epiprotezy oka, która zapewni odpowiedni rozwój struktur oczodołowych (w tym otaczających tkanek kostnych) wraz z rozwojem dziecka. Jeśli istnieje szansa na poprawę widzenia, można również korygować wadę za pomocą soczewek kontaktowych. 

Bezocze

Bezocze inaczej zwane anoftalmią to wada wrodzona, w wyniku której dochodzi do jednostronnego lub obustronnego niewykształcenia oczu. U chorego może dojść do pierwotnego braku gałki ocznej, kiedy to nie dochodzi do wytworzenia jej zawiązku. Wada może mieć także charakter wtórny i dotyczy wtedy uszkodzenia istniejących listków zarodkowych, bądź też charakter następowy, gdy zanik dotyczy wykształconych zawiązków gałek ocznych. 

Diagnoza i sposoby leczenia

Powieki u dziecka dotkniętego anoftalmią są zapadnięte, natomiast szpara powiekowa najczęściej ma znacznie mniejsze rozmiary od prawidłowej. Podczas badania okulistycznego przeprowadza się pomiary długości i szerokości szpary powiekowej, określa wielkość worka spojówkowego, a także bada, czy istnieje zawiązek gałki ocznej. Jak twierdzi nasz rozmówca, lekarz okulista dr Piotr Jaworski z Centrum Okulistyki Dla Dzieci i Dorosłych Optomed:

wrodzony brak gałek ocznych występuje w 1-10 przypadkach na 100000 urodzeń, doprowadzając do deformacji kości twarzoczaszki i poważnego defektu kosmetycznego. Ponieważ dotyczy dzieci, nie jest również obojętny dla rozwoju psychiki małego pacjenta, będąc często przyczyną różnego rodzaju kompleksów i zahamowań. Nieleczona wada nie pozwala na prawidłową protetykę oczodołu i właściwe osadzenie protezy gałki ocznej w przyszłości, dlatego też bardzo ważna jest szybka diagnoza i podjęcie właściwego postępowania medycznego. 

Postępowanie we wrodzonej anophtalmii to przede wszystkim zapewnienie właściwego wypełnienia przestrzeni oczodołowej. Implant zapewnienia możliwość wytworzenia tzw. ciśnienia oczodołowego niezbędnego do stymulacji rozwoju kości twarzoczaszki w obrębie oczodołu oraz stymuluje tkanki miękkie, zapewniając możliwość ukształtowania załamków powiekowych koniecznych do protezowania oczodołu. 

Podsumowując, małoocze i bezocze to wady wrodzone, wymagające uwagi od początku życia pacjenta. Mimo, że nie da się ich całkowicie wyleczyć, dzięki odpowiedniemu postępowaniu medycznemu, można zdecydowanie poprawić komfort życia i wygląd pacjenta.